Betonarme, köprüler, yollar ve ticari ve mesken binalarının yapımında kullanılan ana yapısal malzemedir. Güçlendirilmiş beton anlamına gelen betonarmede aslolan vaka beton ile donatının beraber kullanılmasıdır, bu beraber kullanılma ise iki türün birbirine yapışması esasına dayanmaktadır. Bu yapışmaya Aderans denir.
Aderans Nedir?
Betonla çelik çubuk içinde kenetlenmeyi elde eden kayma gerilmelerine aderans ismi verilmektedir. Aderans, betonarmenin varlığını borçlu olduğu en mühim özeliğidir. Aderans olmadığında, betonarmeden laf etmek laf mevzusu bile değildir.
Beton ve çelik çubuklardan oluşan bir yapı elemanının betonarme olarak davranabilmesi için çubukların betona kenetlenmesi gerekir. Bu kenetlenme; betonun çekme dayanımı, çeliğin akma dayanımı, çubuğun yüzey geometrisi, donatı çapı, kenetlenme boyu, donatı etrafındaki beton örtü kalınlığı, kullanılan agreganın eşeysel ve katkı maddeleri şeklinde birçok değişkenden etkilenir.
Yüksek dayanımlı çeliklerin tatbik alanındaki ilk öncüleri, yuvarlak ve düz tipleriyle, yumuşak betonarme donatılarından pek değişik olmayan aderans özelliklerine haiz olanlardı. Ancak bir müddet sonra bu yeni tür çeliklerin yüksek performansından yararlanabilmek için betonla kenetlenmenin artırılmasının lüzumlu olduğu anlaşılmış ve yüzeylerindeki çıkıntı, girinti ve nervürlerle aderansı geliştirilen uygar betonarme donatısı türleri piyasaya sürülmüştür.
Bunun yanı sıra yüksek dayanımlı betonların da geniş seviyede kullanılmaya başlamasıyla aderans sorunu tekrar ehemmiyet kazanmıştır.
Bu açıklamalardan yararlanarak Aderans; “beton ile donatının (demir) birbirine yapışması ve birlikte emek harcaması anlamına gelir” diyebiliriz.
Tüm yapı hesaplarımızı aderansın uygulandığını kabul ederek yaparız. Aderansın en iyi aşama sağlanması için katkı malzemelerinin dikkat ve önemle hazırlanması gereklidir. 1999 Marmara depremlerinden sonrasında düz çeliklerin aderans sağlamadığı görülmüş ve 2000 yılından sonrasında nervürlü çelik kullanılmaya başlanmıştır. Nervürlü çelikler betonla yüksek düzeyde aderans sağlar.
Aderans Kuvveti Sağlama
Aderansın ne işe yaradığını öğrendiğimize bakılırsa adeerans kuvvetinin iyi mi sağlandığını öğrenmeye geçebiliriz.
Aderaans kuvvetinin değişmeden sağlam kalması ve binayı sürdürülebilir bir halde ayakta tutması için beton arasında kullanılan metal çubuğun korozyona karşı kuvvetli ve kaliteli bir alaşımdan yapılması gerekmektedir.
Peki bunu niçin söylüyoruz? Şöyle ki, şayet çubuk üstünde zaman içinde korozyon, pas şeklinde durumlar gözlenirse, bu ilk etapta sürtünmeyi arttıracağından beton ile çubuk arasındaki aderans kuvvetini de artıracakken sonrasında çubuğun zaman içinde betondan sıyrılmasına niçin olur.
Bu durum, bu pasın beton içinde bir katman oluşumunu hızlandırdığı ve aderans kuvvetini azalttığından dolayı meydana gelir. Olumsuz durumların gerçekleşmemesi için bu standartların duyarlı halde sağlanması gereklidir.
Aderansın kuvetinin sağlanması için, yapımın tekniğine müsait olarak yapılması, hususi durumlarda katkı maddelerinin kullanılması gerekmektedir. Örneğin betonarme imalatında, aderansın sağlanması için sıkıştırma işlemi doğru yapılmalıdır.
Aderans Arttırma Yolları
Nervürlü donatıların adeerans dayanımları düz donatılara bakılırsa daha yüksektir.
Beton sınıfının yükselmesi adernsı artırmaktadır. C16 ile C25 betonları içinde @’a varan büyüklükte aderanss artışı oluşmuştur.
Ayrıca kesitlerde bulunan enine donatı, adrans ve adrans direncini artırmaktadır.
Betonarme eleman içerisndeki çubuğun kenetlenme boyu büyük miktarda aderans ile alakalıdır. Bu kenetlenme boyu bilinmiş olduğu suretiyle donatı çapı ve akma gerilmesi ile artmakta, aderans gerilmesinin arttığı miktarda da küçülmektedir.
Sonuç
Bir zelzele bölgesinde yer edinen vatanımızda her an bir depremle yüz yüze kalabiliriz. Her vakit dediğimiz şeklinde zelzele değil dikkatsizlik öldürür, dolayısıyla cana ve mala zarar verecek her ihmalden kaçınmalı ve bunlara bir çözüm arayışında olmalıyız. Bunların en başlangıcında barındığımız evlerimizin, kaldığımız işyerlerimizin sağlam bölgeler olduğuna güvenli olmalıyız. Bu yüzden Aderans konusunu oldukca iyi anlamalı öteki tüm hesaplardan ilkin aderansın sağlandığından güvenli olmalıyız.
Okuduğunuz İçin Teşekkürler!